Inkomenszekerheid
Het tijdig besluiten over het recht op een uitkering draagt eraan bij dat Rotterdammers die dat nodig hebben een stabiele inkomensbasis hebben als basis voor participatie of werk. Ook nu de coronacrisis voortduurt, staat het bieden van inkomenszekerheid, naast volksgezondheid, voorop.
Door de coronacrisis zien we een stijging in de bestandsontwikkeling. Waar we net voor de crisis op 33.512 bijstandsgerechtigden zaten, is dit aantal al opgelopen tot ruim 36.000. Met name het aantal jongeren tot 27 jaar dat nu een beroep doet op de Participatiewet is significant hoger dan voor de crisis. Door de coronacrisis is in mei 2020 gestart met de pilot versnelde afhandeling bij de afdeling Intake. De pilot heeft als doelstelling de productie gelijkwaardig te maken aan de instroom en een reductie van de voorraad door middel van een hogere output.
Daarnaast voert Rotterdam de (door de crisis ingegeven) Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) regeling uit voor Rotterdamse ondernemers en ondernemers uit regiogemeenten. De uitvoering van deze regeling is - door de druk waaronder het is ontstaan en het grote aantal aanvragen - intensief.
Dienstverlening
In onze dienstverlening staat de Rotterdammer centraal. Als gevolg van de coronacrisis is bij W&I het belang van verdergaande digitalisering van de dienstverlening in korte tijd sterk zichtbaar geworden. Er bestaat binnen de gemeentelijke organisatie een sterke behoefte om de ontwikkeling van deze digitale dienstverlening te versnellen. Dit blijkt ook uit het programma Voortvarend Digitaal. W&I zal, daar waar mogelijk, de uitgangspunten van dit programma aan laten sluiten bij de bestaande dienstverleningskaders en plannen.
In het tweede tertaal van dit jaar is het aantal klachten toegenomen ten opzichte van het eerste tertaal. De klachten hadden voornamelijk betrekking op de uitbetaling van- en de informatie over de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo). De dalende lijn met betrekking tot het aantal klachten over (een gebrek aan) fatsoenlijke bejegening heeft zich verder voortgezet in het tweede tertaal van 2020.
De telefonische bereikbaarheid is in het eerste tertaal onder druk komen te staan door de enorme hoeveelheid hulpvragen van zelfstandigen door de coronacrisis. In het tweede tertaal is de bereikbaarheid gestabiliseerd en teruggebracht naar het reguliere niveau.
Heronderzoeken
Het team heronderzoeken is, door de gevolgen van de coronacrisis, met ingang van april beperkt in haar werkzaamheden. Nu de overheidsmaatregelen iets zijn versoepeld, worden de heronderzoeken weer hervat voor zover dit mogelijk is. De doelstelling voor het aantal heronderzoeken per jaar (6000) wordt in 2020 door de coronacrisis niet gehaald.
We gaan de in 2020 gemiste heronderzoeken in 2021 en 2022 inhalen (wat op basis van de huidige planning neerkomt op totaal 7.500 heronderzoeken per jaar). Daarnaast blijven inkomenszekerheid en dienstverlening belangrijke pijlers waar ook na 2020 verder op ingezet wordt.
1.1 Tijdig besluiten op een aanvraag uitkering levensonderhoud (algemene bijstand) en bijzondere bijstand.
Het tijdig besluiten over het recht op een uitkering draagt eraan bij dat Rotterdammers die dat nodig hebben een stabiele inkomensbasis hebben als basis voor participatie of werk. De gemeente is daarbij aan wettelijke normen gehouden. De gemeente verstrekt een wettelijk voorschot, zodra dit nodig is.
De gemeente heeft de wettelijke taak om ervoor zorg te dragen dat de uitkeringen, die verstrekt worden, rechtmatig zijn. De gemeente wil voorkomen dat bijstandsgerechtigden bewust of onbewust onrechtmatig uitkeringen ontvangen. Daarmee wordt voorkomen dat werkzoekenden in financiële problemen komen, doordat zij te maken krijgen met terugvorderingen.
De komende jaren willen we de dienstverlening aan de Rotterdammer verder verbeteren. Meer dan ooit staat de Rotterdammer centraal. Dit heeft gevolgen voor de structuur van de dienstverlening, maar ook voor de bejegening richting werkzoekenden. We zien dat in de afgelopen jaren onze dienstverlening steeds specifieker en doelgerichter is geworden met specialisten voor verschillende typen dienstverlening en verschillende doelgroepen. Hierdoor is de dienstverlening en vooral de manier waarop de Rotterdammer deze ervaart versnipperd geraakt.
Om dit te verbeteren gaan we de begeleiding van werkzoekenden richting werk van begin tot einde doorlopend organiseren, door te werken met een beperkt aantal contactpersonen en zo min mogelijk overdrachtsmomenten. De vaste contactpersoon is snel en eenvoudig bereikbaar. Deze persoon hoeft niet zelf alle activiteiten uit te voeren, maar weet wel wat er waarom gebeurt op welk moment.
De gemeente richt zich op een verdere daling van de klachten en bezwaren van de bijstandsgerechtigden over genomen besluiten, de organisatie en de bejegening door ambtenaren. Klachten en bezwaren zijn een uiting van ongenoegen van de burger. De gemeente wil het aantal klachten en bezwaren terugbrengen waar dat mogelijk is. Het spreekt voor zich dat de gemeente klachten en bezwaren adequaat en snel will afhandelen (90% binnen 4 weken). De gemeente wil het aantal bejegeningsklachten ieder jaar terugdringen met 10% zodat deze klachten in 2022 minimaal gehalveerd zijn. Het aantal bezwaren loopt parallel met het aantal (appellabele) besluiten van de gemeente.
1.1 a Aanvragen (algemene en bijzondere bijstand) behandelen en dienstverlening verbeteren.
De Participatiewet biedt iedereen de mogelijkheid om een aanvraag levensonderhoud te doen. De aanvragen (algemene en bijzondere bijstand) en dienstverlening gaat de gemeente verbeteren door de doorlooptijd van aanvragen te verkorten. Er wordt voortdurend aan gewerkt om de dienstverlening rondom dit proces te verbeteren.
De gemeente is intensief bezig haar dienstverlening aan de burger te vernieuwen. Dit vertaalt zich naar inrichtingsvraagstukken en -principes zoals: zelfservice voor burgers en bedrijven, het verkrijgen van een integraal klantbeeld, automatisering van aanvragen en zaakgewijs werken met digitale dossiers. Het is een noodzakelijke ontwikkeling om de dienstverlening voor de burgers en bedrijven op een niveau te krijgen zoals we in de maatschappij gewend zijn, waarbij door digitalisering ondersteunde klantprocessen gebruikelijk zijn. Voor de burgers, die over onvoldoende ICT vaardigheden beschikken, blijft een 'papieren' aanvraagprocedure bestaan.
Als een bijstandsgerechtigde aanvullend op deeltijdinkomsten een uitkering nodig heeft, is er sprake van verrekening van de inkomsten met de uitkering. De gemeente voert experimenten uit om dit proces te verbeteren, met als doel te stimuleren dat bijstandsgerechtigden voor wie voltijd werk nog niet mogelijk is, in deeltijd gaan werken.
Rotterdammers doen via deeltijdwerk namelijk weer mee aan de samenleving en leveren een waardevolle bijdrage. Daarnaast biedt deeltijdwerk werkzoekenden de kans om relevante werkervaring op te doen. Niet alleen met een bepaald soort werk, maar ook met algemene werknemersvaardigheden, zoals het functioneren in een werknemer-werkgeversverhouding en het samenwerken met collega’s. Hierdoor is het vanuit een deeltijdbaan niet alleen makkelijker, maar ook sneller om door te stromen naar een volledige baan. Aanvaarding van deeltijdwerk wordt gestimuleerd door consequente toepassing van de tijdelijke, gedeeltelijke vrijlating (25% met een wettelijk maximumbedrag voor maximaal zes maanden per uitkeringsperiode) van inkomsten uit werk die lager zijn dan de bijstandsnorm.
De werkwijze van de heronderzoeken heeft in termen van handhavingsopbrengst veel opgeleverd. Daarom zetten we deze werkwijze voort, met 6.000 heronderzoeken per jaar in deze collegeperiode. Daarnaast zijn heronderzoeken er niet meer alleen voor handhaving, maar ook voor aandacht voor zorg en ondersteuning. We zorgen hiermee voor een breed en integraal beeld over wat speelt in het leven van een persoon, zodat we daarop meteen de juiste dienstverlening kunnen inschakelen. De samenwerking met partners zoals vraagwijzers, wijkteams en kredietbank vanuit de heronderzoeken wordt versterkt. Om fraude te bestrijden zullen we blijven inzetten op fraudeonderzoeken.
Informatiegestuurde handhaving is inmiddels staand beleid. En de risicoprofielen worden gebruikt om beter te selecteren op mogelijke onrechtmatigheid.
Om de doorlooptijd van besluitvorming op bijstandsaanvragen te optimaliseren gaat de gemeente de belangrijkste bottlenecks in de primaire aanvraag- en mutatieprocessen detecteren en deze reduceren. De gemeente doet dat onder meer met pilots en experimenten. In dat kader zal ook de inspanningsperiode in het aanvraagproces worden heroverwogen.
De gemeente streeft een vermindering van het aantal bejegeningsklachten na. Daarvoor worden alle bejegeningsklachten geëvalueerd en via verbetercirkels aangepakt. Ze monitort de processen met veel klantcontacten. Verder is er aandacht voor de hospitality van ambtenaren door trainingen en learning on the job.
Het Regionaal Bureau Zelfstandigen biedt aan Rotterdamse (aspirant) ondernemers en zzp’ers financiële ondersteuning en advies. De wettelijke kaders hiervoor zijn Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) en Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ).
| Effectindicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.1 Saldo tekort BUIG | Streefwaarde | € 0 | € 0 | € 0 | € 0 | ||
| Realisatie | + € 0,9 mln | + € 16,2 mln | n.n.b. | ||||
| 1.2 Rechtmatige verstrekking van bijstand (%) | Streefwaarde | 97% | 97% | 97% | 97% | ||
| Realisatie | 97,86% | 99,13% | n.n.b. | ||||
| 2.2 Klachten over bejegening | Streefwaarde | Min 10% | Min 10% | Min 10% | |||
| Realisatie | n.v.t. | Min 15% | Min 48% | ||||
| De genoemde realisatie cijfers over 2020 zijn cijfers t/m tweede tertaal 2020, tenzij anders aangegeven. | |||||||
| Prestatie-indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.1 Percentage besluiten bijstandsaanvraag (Levensonderhoud en Bijzondere Bijstand) binnen de wettelijke termijn | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | ||
| Realisatie | 91,7% | 91,8% | 93,8% | ||||
| 1.2 Tijdig (binnen 4 weken) verwerken van inkomstenverrekeningen | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | ||
| Realisatie | 90,9% | 96,0% | 99,0% | ||||
| 1.3 Heronderzoeken (aantal) |
Streefwaarde | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | 6.000 | |
| Realisatie | 6.074 | 6.325 | 2.013 | ||||
| 2.1 Telefonische bereikbaarheid | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | ||
| Realisatie | 84% | 88% | 86% | ||||
| De genoemde realisatie cijfers over 2020 zijn cijfers t/m tweede tertaal 2020, tenzij anders aangegeven. | |||||||
| Overzicht van baten en lasten Inkomensregelingen - Inkomen | Realisatie 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 536.138 | 673.399 | 611.679 | 585.078 | 559.716 | 528.730 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 533.872 | 673.399 | 611.679 | 585.078 | 559.716 | 528.730 | |
| Overige opbrengsten derden | 95 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige baten | 2.172 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 584.136 | 709.768 | 666.792 | 640.762 | 612.347 | 578.600 |
|
| Apparaatslasten | 48.047 | 53.089 | 53.628 | 51.420 | 49.243 | 47.505 | |
| Inhuur | 10.362 | 11.075 | 10.321 | 9.313 | 6.634 | 5.765 | |
| Overige apparaatslasten | 1.125 | 1.214 | 1.736 | 1.722 | 1.891 | 1.891 | |
| Personeel | 36.560 | 40.800 | 41.571 | 40.385 | 40.719 | 39.850 | |
| Intern resultaat | 3.239 | 727 | 717 | 717 | 717 | 717 | |
| Intern resultaat | 3.239 | 727 | 717 | 717 | 717 | 717 | |
| Programmalasten | 532.850 | 655.953 | 612.447 | 588.624 | 562.387 | 530.377 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 15.480 | 17.297 | 19.895 | 20.255 | 19.917 | 20.608 | |
| Kapitaallasten | 2.264 | 10.027 | 1.707 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige programmalasten | 16 | 7.292 | 102 | 102 | 102 | 102 | |
| Sociale uitkeringen | 511.596 | 614.548 | 590.684 | 568.196 | 542.296 | 509.596 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 3.494 | 6.788 | 58 | 72 | 72 | 72 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -47.998 | -36.369 | -55.113 | -55.684 | -52.631 | -49.869 | |
| Saldo voor reserveringen | -47.998 | -36.369 | -55.113 | -55.684 | -52.631 | -49.869 | |
| Reserves | 10.585 | -12.823 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 2.109 | 4.750 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 0 | 17.572 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Vrijval reserves | 8.476 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | -37.413 | -49.191 | -55.113 | -55.684 | -52.631 | -49.869 |
Binnen het taakveld Inkomensregelingen biedt de gemeente inkomensondersteuning aan Rotterdammers die dit nodig hebben door het verstrekken van uitkeringen. Daarnaast vindt er binnen dit taakveld handhaving plaats, wat bijdraagt aan de rechtmatigheid van de verstrekte uitkeringen.
Dienstverlening is niet alleen een product of dienst die de gemeente biedt, maar ook de manier waarop ze deze product of dienst levert: de persoonlijke bejegening door de ambtenaar. De ambtenaren zijn attent en werken Rotterdammergericht: Ze handelen proactief, situationeel, passen het gedrag aan de klant en de omstandigheden aan. De dienstverlening is mensgericht. Het contact is vriendelijk, open, respectvol en beleefd. Ze luistert, leeft zich in in de situatie van de ander en zijn betrokken. Ze neemt persoonlijk contact op als de situatie erom vraagt. Ze is bereikbaar en service wordt geboden door een medewerker met kennis van zaken.
De dienstverlening is duidelijk. Er is inzicht in de servicenormen en hoe de gemeente daarop presteert. Informatie over de tevredenheid van de dienstverlening wordt gebruikt voor verbetering van de dienstverlening. De informatie is eenduidig, duidelijk, volledig, juist en actueel. Informatie over producten en diensten is digitaal beschikbaar of afneembaar.
Klachten en bezwaren worden gezien als een aanleiding om te leren hoe de dienstverlening aan de uitkeringsgerechtigden kan worden verbeterd. Fouten maken mag en zijn aanleiding om te verbeteren. Klachten gaan vaak over tijdigheid en kwaliteit van de organisatie en over de bejegening van ambtenaren. De klachten, met name bejegeningsklachten, worden tot een minimumniveau teruggedrongen.
Tot het taakveld Inkomensregelingen behoren: