Naar behoefte passende (langdurige) ondersteuning

In mei is de vierde raadsmonitor welzijn, zorg en jeugdhulp over het jaar 2019 naar de raad verstuurd. Deze monitor bevat cijfers over o.a. de Wmo-maatwerkvoorzieningen zoals de instroom, het aantal cliënten met een maatwerkvoorziening, uitstroom en cliënttevredenheid. In de raadsmonitor over het jaar 2019 is een toegenomen instroom van ruim 4% in het aantal cliënten waar te nemen ten opzichte van het jaar 2018. In oktober wordt de raadsmonitor over de eerste helft van 2020 besproken in de commissie ZOCS. Deze wordt vervolgens gelijktijdig met de begroting aangeboden aan de raad.

Gevolgen van de coronacrisis

Aanbieders in Rotterdam konden in de periode van 16 maart tot 12 juli 2020 gebruik maken van een omzetgarantie. Hiermee werd aangesloten bij de landelijke afspraken hierover en hadden aanbieders de mogelijkheid om te declareren zoals gebruikelijk, ook al werd de ondersteuning tijdelijk niet (of op een andere manier) geleverd. Landelijk is de afspraak dat de omzetgarantie overeen moet komen met het omzetniveau in het jaar daarvoor (2019). In Rotterdam hebben we nog niet vastgesteld of de gedeclareerde omzet in de periode van omzetgarantie hiermee daadwerkelijk overeenkwam. Dat kunnen we nu ook nog niet vaststellen, omdat de declaraties de nodige verwerkingstijd hebben. In het najaar zal dit beeld duidelijk zijn.

Rotterdam heeft een begin gemaakt met het in kaart brengen van de meerkosten die in de maatschappelijke ondersteuning zijn ontstaan als gevolg van de coronacrisis. Leveranciers zijn geïnformeerd over de afwegingskaders die gemeente Rotterdam voor het hervatten van de ondersteuning hanteert. Rotterdam heeft meegewerkt aan diverse landelijke onderzoeken om meerkosten en inhaalvraag in kaart te brengen.

Naar behoefte passend doelgroepenvervoer

In 2019 heeft de gemeente samen met de uitvoerder de basis voor een goed werkend doelgroepenvervoer op orde gebracht, zodat er ruimte ontstaat om te sturen op het verder verbeteren van de dienstverlening.

In verband met het coronavirus en de maatregelen die de overheid genomen heeft om verspreiding van het virus te beperken is het gebruik van doelgroepenvervoer sinds maart 2020 fors gedaald. De uitvoerder heeft vanaf maart de capaciteit ingezet voor ondersteuning bij bijvoorbeeld het vervoer van coronapatiënten naar zorglocaties en van daklozen naar de opvang. Vanaf juli is het doelgroepenvervoer weer hervat, maar het heeft nog niet de omvang bereikt van voor de coronacrisis.

Rotterdam treft in het kader van het beleidskader ‘Heel de Stad’ voorbereidingen op de nieuwe inkoop. Het beleidskader werd in de zomer van 2020 door de gemeenteraad besproken en vastgesteld. Hierin staan de beleidsdoelen van Rotterdam op het gebied van maatschappelijke ondersteuning geformuleerd. Deze ambities moeten deels worden gerealiseerd via het inkopen van specialistische Wmo-ondersteuning voor volwassenen (Wmo-maatwerkvoorzieningen).

Voor de periode 2022-2026 is een budgettair kader opgesteld waarmee de specialistische Wmo-ondersteuning moet worden ingekocht. Het aantal cliënten zal de komende jaren naar verwachting verder toenemen door bevolkingsgroei, vergrijzing en de inzet op meer en langer zelfstandig wonen. In de collegeafspraken 2020 zijn extra middelen uitgetrokken voor zorg en ondersteuning. Ook in de jaren daarna staat Rotterdam naar verwachting voor de uitdaging om de schaarse beschikbare middelen zo doelmatig mogelijk in te zetten.

In het Rijksbeleid en daarmee ook in de financiering van de kant van het Rijk staan de nodige wijzigingen op stapel voor 2022 en verder. Zo werkt het Rijk aan een algehele herijking van het gemeentefonds, waarmee ook de bedragen die Rotterdam ontvangt voor het sociaal domein anders zullen worden. De precieze impact hiervan zal pas op zijn vroegst in het najaar 2020 duidelijk worden. Verder zal de openstelling van de Wet Langdurige Zorg voor mensen met psychische problematiek een feit zijn per 2021 en zal de decentralisatie van Beschermd Wonen met ingang van 2022 verder zijn beslag krijgen.

In de loop van 2021 zullen we te maken krijgen met een nieuwe regering en dus ook nieuw Rijksbeleid. De richting hiervan kan nu uiteraard nog niet worden aangegeven. Het Rijk heeft op diverse beleidsterreinen Brede Maatschappelijke Heroverwegingen gemaakt, en Zorgkeuzes voor een nieuwe regeerperiode in kaart gebracht. In het najaar 2020 brengt het huidige kabinet nog de Contourennota Zorg uit. Wij verwachten dat daarin onder meer aandacht gevraagd zal worden voor preventie en gezond leven, innovatie en inzet van technologie voor de zorg, stevige samenwerking in de regio (waarbij gemeenten en zorgverzekeraars een gelijkwaardige rol hebben), en het beter op elkaar aansluiten van het medische en het sociale domein.

De effecten van de nog steeds aanhoudende coronacrisis zullen in de komende jaren zichtbaar blijven. Er zal (deels) sprake zijn van een inhaalvraag en zowel gemeente als aanbieders blijven meerkosten maken. Dat zal zeker tot in het jaar 2021 het geval zijn. De compensatie van meerkosten voor het domein van de maatschappelijke ondersteuning (en eventuele verdere bevoorschotting door het Rijk) wordt in het najaar van 2020 verder uitgewerkt. De compensatie over 2020 zal in het eerste kwartaal 2021 door het Rijk worden vastgesteld. Het is nog te vroeg om te kunnen zeggen of de compensatie over 2020 (en eventuele verdere jaren) uiteindelijk afdoende zal zijn. De afronding van de discussie met Rijk hierover zal zeker tot in het jaar 2021 duren.

Dit taakveld omvat de ondersteuning op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo) voor zover het Wmo-arrangementen voor ondersteuning aan huis door zorgaanbieders en het doelgroepenvervoer betreft. Wmo-arrangementen voor zorg met verblijf worden verantwoord onder het taakveld Geëscaleerde zorg 18+ .