Met ingang van 1 juni hebben de musea hun activiteiten weer hervat met inachtneming van de RIVM- en 1,5-metermaatregelen. Voor de musea betekent dit aanmerkelijk minder bezoekers dan verwacht. Zij zullen naar verwachting een deel van de prestatieafspraken in 2020 niet kunnen realiseren. Hoewel de subsidie wordt gecontinueerd, zullen de musea door o.a. lagere eigen inkomsten aanzienlijke financiële schade leiden. Om te voorkomen dat belangrijke culturele organisaties door de coronacrisis verdwijnen heeft de gemeente in juli 2020 een noodfonds gevormd voor cruciale instellingen waarvoor faillissement in de komende maanden dreigt. Het fonds heeft een looptijd tot 1 september en wordt mogelijk gecontinueerd tot het eind van 2020. Enkele van de Rotterdamse musea hebben een beroep gedaan op ondersteuning uit het fonds.
Scholen zijn tot 11 mei gesloten geweest. Als gevolg daarvan hebben cultuureducatieprogramma’s ook stilgelegen. Het is nog onduidelijk of de tijdelijke sluiting van de scholen naar aanleiding van Covid-19 invloed heeft op de college-indicator in 2020.
De gevolgen van Covid-19 zullen naar verwachting nog lange tijd doorwerken in de cultuursector. De verwachting is dat de activiteiten in ieder geval in de eerste helft van 2021 maar mondjesmaat herstart kunnen worden.
Rotterdamse Cultuurvisie
In de Rotterdamse Cultuurvisie; Cultuur ondersteunt de veranderingen in de stad geeft de gemeente de uitgangspunten aan voor het cultuurbeleid op langere termijn. Centraal in het beleid staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit. Rotterdam staat voor een culturele sector waarin voor iedere Rotterdammer zonder onderscheid een plek is, als bezoeker, als personeel of als maker. Nieuw aanbod en nieuwe genres krijgen de ruimte. Intensieve samenwerking en wederzijdse verbondenheid zijn kernbegrippen. De thema’s voor het cultuurbeleid voor de langere termijn zijn leidend in de beleidsnota’s, -kaders en -regelingen op het gebied van cultuur in de komende jaren, zoals het beleidskader voor de Bibliotheek, het architectuurbeleid, de popvisie, het Cultuurplan en de regelingen voor projectsubsidies.
Cultuurplan 2021-2024
In het Cultuurplan ligt vast welke culturele organisaties in de jaren 2021-2024 kunnen rekenen op een jaarlijkse subsidie van de gemeente. Naast de artistieke betekenis van de anvragers is hun bijdrage aan de drie beleidsspeerpunten inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit een belangrijk criterium bij de beoordeling van hun plannen voor de periode 2021-2024. De Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur (RRKC) bracht in juni 2020 advies uit aan het college van B&W over de cultuurplanaanvragen. Op basis hiervan heeft het college in september 2020 het verdelingsvoorstel vastgesteld. Dit voorstel wordt eind november 2020 aan de gemeenteraad voor definitieve besluitvorming voorgelegd.
Renovaties
De gemeente is eigenaar van het gebouw van Museum Boijmans van Beuningen en grotendeels eigenaar van de collectie van het museum. In het gebouw zit asbest en het museum voldoet niet meer in technisch en functioneel opzicht. In mei 2019 is het museum gesloten en is een begin gemaakt met de renovatie- en verbouwingswerkzaamheden, die zeven jaar gaan duren.
In september 2020 heeft het Wereldmuseum na een grootscheepse verbouwing weer volledig haar deuren geopend.
Museumvisie
In 2020 zal de gemeente naar verwachting een museumvisie uitbrengen in vervolg op de nota Schatten van Rotterdam, visie op de collectie Rotterdam.
Bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente op de genoemde deelterreinen beleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgt een aantal culturele organisaties meerjarige subsidies. Behalve het Cultuurplan gaat het dan onder andere om een tweejarige Impulsregeling. Daarnaast verleent de gemeente subsidies voor projecten, ondersteunt hij crowdfundingcampagnes en verleent hij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen. Een bijzondere vorm van subsidiëring is Pitcher Perfect010. Meer informatie hierover is te vinden op de gemeentelijkewebsite en gerelateerde pagina’s.
De noodzaak van het ontwikkelen van creatieve vaardigheden en innovatieve kracht (bij jongeren en op economisch terrein) wordt steeds meer onderkend. Nieuwe technologieën en de inzet van creatieve vaardigheden bij de ontwikkeling en uitvoering van productieprocessen blijken onmisbaar. Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs. Ook in 2021 zal de gemeente blijven werken aan de duurzame borging van cultuur in het onderwijs.
Hoewel Covid-19 een zware wissel heeft getrokken op de plannen van de cultuursector en de uitvoering van een aantal beleidsvoornemens, zal de gemeente het in diverse nota’s vastgestelde cultuurbeleid zoveel als mogelijk blijven uitvoeren. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Beleidsvisie Creatieve Industrie, de Beleidsvisie Pop en de nota Rotterdam Architectuurstad. Voor 2021 staat onder andere de ontwikkeling van een beleidsvisie voor de musea op het programma.
Als gevolg van Covid-19 is het toerisme in 2020 vrijwel tot stilstand gekomen. Toerisme was tot dat moment een sterk groeiende economische sector in Rotterdam. De gemeente wil dat de stad ook op langere termijn kan blijven profiteren van toerisme. De rode draad in het beleid is dat toerisme in Rotterdam in dienst moet staan van de stad en dat naast het centrum ook andere stadsdelen aantrekkelijk zijn voor bezoekers en toeristen. Werken aan een gastvrije stad met een open blik naar de wereld en de Rotterdammer centraal stellen in afwegingen rond nieuwe toeristische ontwikkelingen, blijft de lijn. De activiteiten van de gemeente zijn erop gericht de toeristische sector zo snel als mogelijk een doorstart te geven.
Cultuur en sport spelen in de positionering van Rotterdam als toeristische stad een belangrijke rol. Het toeristisch kader geeft richting, verbindt activiteiten en evenementen die die positie versterken en biedt de basis voor samen met de toeristische sector te ontwikkelen beleidsinstrumenten. Vanuit het oogpunt van de (toeristische) aantrekkelijkheid van de stad is het belang van een solide cultuur- en sportsector voor de gemeente, tijdens en na Covid-19, dan ook evident.
In het cultuurbeleid voor de komende jaren staan de i’s van inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit centraal:
Cultuur is voor alle Rotterdammers bereikbaar en toegankelijk; alle Rotterdammers kunnen iets van hun gading vinden en meedoen.
We geven ruimte aan nieuwe makers, creatieven en talenten en stimuleren een sterkere verbinding tussen deze nieuwe makers, creatieven en talenten enerzijds en de bestaande culturele organisaties anderzijds.
We streven naar een compleet en evenwichtig cultureel ecosysteem in de stad dat de brede culturele sector intern verbindt en dat een stevige meerwaarde heeft voor vele andere sectoren.
Publieksbereik is een van de belangrijkste onderdelen van het cultuurbeleid 2021-2024. Onduidelijk is in welke mate Covid-19 de ontwikkelingen op dit gebied in de weg staat. Evident is dat de beperkingen een zware wissel trekken op de activiteiten en bezoekcapaciteit van de cultuursector.
De gemeente vindt het verder noodzakelijk dat de cultuursector de landelijke Governance Code Cultuur, de Code Inlusie en Diversiteit en de Fair Practice Code toepast. In hun meerjarenplannen voor subsidie in deze periode hebben aanvragers van een meerjarig subsidie volgens het principe ‘pas toe en leg uit’ aan moeten geven op welke wijze zij invulling geven aan de codes. Voor de uitvoering van het beginsel van fair pay heeft de gemeente het cultuurplanbudget verhoogd.
Met ingang van 2021 kent de gemeente naast het vierjarige Cultuurplan een tweejarige Impulsregeling voor jonge culturele organisaties uit Rotterdam die zich willen ontwikkelen en professionaliseren. De subsidie geldt voor zowel de ontwikkel- als de artistieke activiteiten en de aanvraag moet expliciteren welk ontwikkeldoel de organisatie heeft en hoe zij dat wil realiseren.
Daarnaast heeft de gemeente acht voormalige cultuurplanorganisaties ondergebracht in de zogeheten Rotterdamse Culturele Basis. Tot deze groep behoren culturele instellingen met een zekere draagkracht, ervaring en capaciteit waarvan verwacht wordt dat zij in staat zijn verantwoordelijkheid voor de gehele sector te nemen. Met behulp van deze instellingen wil de gemeente de cultuursector als geheel de ruimte en gelegenheid geven om haar strategische rol verder te versterken. Mede daarom ziet de gemeente de instellingen in de Rotterdamse Culturele Basis als strategische denktank bij het aanpakken van de stedelijke opgaven van Rotterdam.
Op het terrein van musea verwacht het gemeentebestuur in de periode 2021-2024 enkele belangrijke ontwikkelingen die inmiddels zijn gestart:
- Ingrijpende renovatie van Museum Boijmans Van Beuningen. Door deze renovatie zal het museum bouwkundig en museaal weer voldoen aan de wettelijke en functionele eisen.
- Ontwikkeling van een Nationaal Cultuur-Wetenschappelijk Instituut op Rotterdam-Zuid dat enerzijds een internationaal iconisch instituut moet worden op het gebied van migratie, integratie en (super)diversiteit en anderzijds een culturele impuls moet geven aan Rotterdam-Zuid. De Rotterdamse musea spelen een belangrijke rol in deze ontwikkeling.
- Ingebruikneming van Depot Boijmans Van Beuningen.
Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het niet alleen om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, maar ook om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk, zoals cursussen en wijkfestivals. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers. Samen met de culturele sector neemt de gemeente initiatieven om de kennis bij de diverse betrokkenen over het bereiken van nieuw publiek te vergroten. Het in 2018 begonnen onderzoek naar publieksbereik, waaraan alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties deelnemen, wordt gecontinueerd in de periode 2021-2024. Op basis van de ervaringen tot nog toe en aanbevelingen van de Rekenkamer Rotterdam zullen verbeteringen in het proces worden aangebracht. Focusgroepen in de verschillende publiekssegmenten zijn in de komende jaren de Wijkgerichte Vrijetijdgenieters en de Stedelijke
Toekomstbouwers (Rotterdam Festivals, De Rotterdamse culturele doelgroepen).
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, blijft de gemeente inzetten op cultuuronderwijs met (professionele)
docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs. Doordat het Rijk per 2020 de Brede Regeling Combinatiefuncties heeft verlengd en uitgebreid, beschikt de gemeente sinds 2020 over een groter aantal cultuurcoaches, waardoor meer scholen en instellingen met een cultuurcoach kunnen gaan werken en de inzet kan worden
uitgebreid naar mbo en speciaal onderwijs. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente de volgende indicator geformuleerd: in 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Voor 2021 is het streven dat 28% van de basisscholen aan het einde van dat jaar een hoger niveau gerealiseerd heeft. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam
geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen.
| Overzicht van baten en lasten Musea - Cultuur | Realisatie 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 9 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 8 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige baten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 33.561 | 36.781 | 34.572 | 34.024 | 33.951 | 34.201 |
|
| Apparaatslasten | 695 | 785 | 812 | 809 | 736 | 736 | |
| Inhuur | 13 | 32 | 33 | 33 | 33 | 33 | |
| Overige apparaatslasten | 11 | 23 | 25 | 25 | 49 | 49 | |
| Personeel | 671 | 729 | 754 | 752 | 654 | 654 | |
| Intern resultaat | 25 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Intern resultaat | 25 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Programmalasten | 32.840 | 35.986 | 33.761 | 33.215 | 33.215 | 33.465 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 1.976 | 1.055 | 800 | 254 | 254 | 504 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 30.865 | 34.931 | 32.961 | 32.961 | 32.961 | 32.961 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -33.552 | -36.781 | -34.572 | -34.024 | -33.951 | -34.201 | |
| Saldo voor reserveringen | -33.552 | -36.781 | -34.572 | -34.024 | -33.951 | -34.201 | |
| Reserves | 1.446 | -770 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 1.846 | 4.872 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 400 | 5.642 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | -32.106 | -37.551 | -34.572 | -34.024 | -33.951 | -34.201 |
Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen, de creatieve industrie en het beleidsveld Toerisme behoren tot het culturele domein.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, toeristisch beleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.