Rotterdamse Cultuurvisie
In het voorjaar van 2019 heeft de gemeente de Rotterdamse Cultuurvisie vastgesteld. In dit document geeft de gemeente de thema’s aan voor het cultuurbeleid op langere termijn. Centraal in het beleid staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit. Rotterdam staat voor een culturele sector waarin voor iedere Rotterdammer zonder onderscheid een plek is, als bezoeker, als personeel of als maker. Nieuw aanbod en nieuwe genres krijgen de ruimte. Intensieve samenwerking en wederzijdse verbondenheid zijn kernbegrippen.
De thema’s voor het cultuurbeleid voor de langere termijn zijn leidend in de beleidsnota’s, -kaders en -regelingen op het gebied van cultuur in de komende jaren, zoals het beleidskader voor de Bibliotheek, het architectuurbeleid, het Cultuurplan en de regelingen voor projectsubsidies.
Renovatie Museum Boijmans van Beuningen
De gemeente is grotendeels eigenaar van de collectie en ook eigenaar van het museum gebouw van Museum Boijmans van Beuningen. In het gebouw zit asbest en het gebouw voldoet niet meer in technisch en functioneel opzicht. In december 2018 is de gemeenteraad akkoord gegaan met het starten van de voorbereidingen voor de asbestsanering en grootschalige renovatie van het museum. Sinds eind mei 2019 is het museum gesloten voor het publiek, het gebouw leeggeruimd en een begin gemaakt met de werkzaamheden rond de asbestsanering. Het hele proces zal zeven jaar duren.
Voortgang bouw Depot Boijmans Van Beuningen
De bouw verloopt voorspoedig. In de loop van 2019 is begonnen met het plaatsen van de spectaculaire spiegelgevel en het hoogste punt is inmiddels bereikt. Naar de huidige inzichten kan het gebouw eind 2020 worden opgeleverd. De opening van het gebouw voor bezoekers is voorzien voor 2021.
Bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente op de genoemde deelterreinen beleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgen circa 90 culturele organisaties meerjarige subsidies. Daarnaast verleent de gemeente subsidies voor projecten, ondersteunt hij crowdfundingcampagnes en verleent hij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen. Sinds eind 2018 kent de culturele sector ook de PitcherPerfect010-regeling en is er een tweewekelijks spreekuur voor informatie en advies over de diverse ondersteuningsmogelijkheden. Meer informatie hierover is te vinden op de gemeentelijke website en gerelateerde pagina’s.
Kunst en cultuur zijn geen op zichzelf staande uitingsvormen. Meer dan voorheen wordt de relatie tussen cultuur en andere beleidsterreinen als economie, zorg, welzijn, sport en onderwijs zichtbaar in gezamenlijke activiteiten en andere vormen van samenwerking.
De veranderende relatie overheid-maatschappij-culturele sector vraagt om een andere opstelling van de gemeente en een nieuwe relatie tussen overheid en bedrijfsleven. Denk aan publiek-private partnerschappen, nieuwe financieringsvormen naast of in plaats van subsidies en sponsoring en co-creatie. De ontwikkeling van de voorwaarden voor deze nieuwe samenwerkings- en financieringsvormen krijgt in de periode 2017-2020 verder vorm. Doel hiervan is de culturele sector samen met andere partijen in de stad op een effectieve manier te kunnen ondersteunen, passend bij de veranderende behoeften en de wens de veerkracht van de culturele sector te optimaliseren.
De noodzaak van het ontwikkelen van creatieve vaardigheden en innovatieve kracht (bij jongeren en op economisch terrein) wordt steeds meer onderkend. Nieuwe technologieën en de inzet van creatieve vaardigheden bij de ontwikkeling en uitvoering van productieprocessen blijken onmisbaar. Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs. De aanbevelingen van een in 2017 uitgevoerd onderzoek naar de effectiviteit en efficiëntie van het bestaande cultuureducatiebeleid en -aanbod krijgen inmiddels hun beslag. Zo kunnen nog tijdens de cultuurplanperiode 2017-2020 het rendement en de bijdrage aan de hiervoor genoemde onderwijsontwikkelingen vergroot worden.
De internationale betekenis van de culturele sector is belangrijk voor de sector zelf en ook voor de economische en toeristische betekenis van de stad. Voor de naamsbekendheid en de beeldvorming van Rotterdam zijn de culturele instellingen een wezenlijke factor van betekenis. Een speciaal voor dit doel samengestelde International Advisory Board (IABx) heeft in 2017 een visie en internationale agenda opgesteld die Rotterdam in staat moet stellen de (inter)nationale culturele profilering te versterken, samen met de gemeente, een groot aantal Rotterdamse culturele instellingen en Rotterdam Partners. Doel is de stad als vestigingsplaats voor bedrijven en toeristische trekpleister in binnen- en buitenland effectiever over het voetlicht te brengen.
Een van de instrumenten voor het versterken van het cultureel klimaat in de stad en het verhogen van de cultuurdeelname van Rotterdammers is het Cultuurplan. Het Cultuurplan is het grootste onderdeel van het subsidiehuis voor kunst en cultuur. In de periode 2017-2020 gaat het een budget van ca. € 80 mln per jaar, verdeeld over ongeveer 90 meerjarig gesubsidieerde culturele organisaties.
Speerpunten in het cultuurbeleid 2017-2020 zijn (aantoonbare) vergroting en verbreding van het publieksbereik, vernieuwing en innovatie, cultuureducatie en talentontwikkeling, internationale profilering en samenwerking. Van alle meerjarig gesubsidieerde organisaties wordt gevraagd aan deze speerpunten een bijdrage te leveren.
Inmiddels heeft de gemeenteraad begin juli 2019 de nota Stad in transitie, cultuur in verandering; Uitgangspunten voor het
cultuurbeleid 2021-2024 vastgesteld. Op basis van deze nota kunnen culturele organisaties tot 1 februari 2020 een aanvraag indienen voor een meerjarige subsidie in de periode 2021-2024. De nota is bovendien de basis voor het overige beleid op het gebied van cultuur in brede zin. In de nota staan de i’s van inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit centraal:
Cultuur is voor alle Rotterdammers bereikbaar en toegankelijk; alle Rotterdammers kunnen iets van hun gading vinden en meedoen;
We geven ruimte aan nieuwe makers, creatieven en talenten en stimuleren een sterkere verbinding tussen deze nieuwe makers,
creatieven en talenten enerzijds en de bestaande culturele organisaties anderzijds;
We streven naar een compleet en evenwichtig cultureel ecosysteem in de stad dat de brede culturele sector intern verbindt
en dat een stevige meerwaarde heeft voor vele andere sectoren.
De toepassing van de landelijke Governance Code Cultuur, de Code Culturele Diversiteit en de Fair Practice Code brengt het college vooruitlopend op de periode 2021-2024 al intensief onder de aandacht van de culturele sector. In hun meerjarenplannen voor subsidie in deze periode moeten organisaties volgens het principe ‘pas toe en leg uit’ aangeven op welke wijze zij invulling geven aan de codes.
Voor de aansluiting bij de landelijke arbeidsmarktagenda op het gebied van kunst en cultuur en voor de ondersteuning van cultuurmakers en culturele initiatiefnemers in de ontwikkeling van hun ondernemerschap heeft de gemeente vanaf 2019 een bedrag in de begroting gereserveerd.
In Rotterdam, op landelijk niveau en in andere steden en regio’s in het land zoeken overheden naar andere structuren, nieuwe rolverdelingen en een grotere gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het cultuurbeleid. De Uitgangspuntennota 2021-2024 bevat dan ook een aantal voorstellen voor aanpassing van de bekostigingssystematiek, die deels al ingevoerd zijn, deels in 2020 verder doorgevoerd worden en deels per 2021 uitvoering krijgen. Naar verwachting zullen ook op rijksniveau een aantal wijzigingen doorgevoerd worden die tegemoet komen aan de veranderde behoeften van het culturele veld.
Op het terrein van musea verwacht het gemeentebestuur in 2020 enkele belangrijke ontwikkelingen, die in 2019 al zijn gestart:
· Ingrijpende renovatie van museum Boijmans Van Beuningen. Door deze renovatie zal het museum bouwkundig en museaal weer voldoen aan de wettelijke en functionele eisen.
· Ontwikkeling van een Nationaal Cultureel-Wetenschappelijk Instituut op Rotterdam-Zuid dat enerzijds een internationaal, iconisch instituut moet worden op het gebied van migratie, integratie en (super)diversiteit en anderzijds een culturele impuls moet geven aan Rotterdam-Zuid. De Rotterdamse musea spelen een belangrijke rol in deze ontwikkeling.
· Oplevering van het Collectiegebouw Boijmans Van Beuningen.
Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het niet alleen om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, maar ook om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk, zoals cursussen en wijkfestivals. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers . Samen met de culturele sector neemt de gemeente initiatieven om de kennis bij de diverse betrokkenen over het bereiken van nieuw publiek te vergroten. Met ingang van 2018 meten alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties hun publieksbereik en delen zij de uitkomsten daarvan opdat instrumenten gericht op vergroten en verbreden van het publieksbereik nog effectiever kunnen worden ingezet.
Een nieuwe generatie makers bereikt nieuwe publieksgroepen. De gemeente zoekt samen met hen naar ondersteuningsvormen die – naast subsidies – aansluiten bij hun behoeften. Daarbij gaat het niet alleen om financiële ondersteuning maar ook om de ontwikkeling van ondernemerschap en het aanbieden van geschikte werk- en presentatieplekken tegen een betaalbare prijs.
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, zet de gemeente in op cultuuronderwijs met (professionele) docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente de volgende indicator geformuleerd: in 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Voor 2020 is het streven dat 22% van de basisscholen aan het einde van dat jaar een hoger niveau gerealiseerd heeft. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen.
| Overzicht van baten en lasten Musea - Cultuur | Realisatie 2018 | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige baten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 0 | 33.459 | 31.914 | 34.166 | 33.617 | 33.545 |
|
| Apparaatslasten | 0 | 761 | 801 | 797 | 795 | 722 | |
| Inhuur | 0 | 31 | 32 | 32 | 32 | 32 | |
| Overige apparaatslasten | 0 | 24 | 24 | 24 | 24 | 48 | |
| Personeel | 0 | 705 | 744 | 741 | 739 | 643 | |
| Interne resultaat | 0 | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Interne resultaat | 0 | 11 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Programmalasten | 0 | 32.687 | 31.113 | 33.369 | 32.823 | 32.823 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 0 | 2.231 | 800 | 800 | 254 | 254 | |
| Overige programmalasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Salariskosten WSW en WIW | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 0 | 30.456 | 30.313 | 32.569 | 32.569 | 32.569 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | 0 | -33.459 | -31.914 | -34.166 | -33.617 | -33.545 | |
| Saldo voor reserveringen | 0 | -33.459 | -31.914 | -34.166 | -33.617 | -33.545 | |
| Reserves | 0 | 1.446 | -2.000 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 0 | 1.846 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 0 | 400 | 2.000 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | 0 | -32.013 | -33.914 | -34.166 | -33.617 | -33.545 |
Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen, de creatieve industrie en het beleidsveld Toerisme behoren tot het culturele domein.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, vrijetijds- en toeristisch beleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.